Ooit wemelde het in de Nederlandse kustwateren van de haaien en roggen. Jarenlange overbevissing in de zuidelijke Noordzee zorgde ervoor dat haaien- en roggensoorten uitstierven of nog slechts sporadisch voorkwamen. Met een terugzetverplichting wil Sportvisserij Nederland het voorzichtige herstel van haaien en roggen een krachtige impuls geven.
Haaien en roggen zijn langlevende dieren die pas op hogere leeftijd geslachtsrijp worden en relatief weinig jongen krijgen.
Een ondiepe zee met een egale, voedselrijke bodem vormt een ideaal milieu voor zandhaaien en roggen, maar is ook enorm kwetsbaar voor bodemberoerende visserij. Door het ontbreken van structuren op de bodem zijn er immers weinig schuilplaatsen voor vissen.
De ontwikkeling van de boomkorvisserij na de Tweede Wereldoorlog – vanaf de jaren ’60 werd dit de toonaangevende visserij op de Noordzee – heeft de Nederlandse haaien en roggen daarom naar de rand van de afgrond heeft gebracht.
Visserijbeleid
Het Europese visserijbeleid is echter aan het veranderen; zij het zeer langzaam. De visserijdruk is (wat) afgenomen en er wordt serieus geëxperimenteerd met vistechnieken die minder schadelijk zijn voor het bodemleven. Hoewel een zwaluw nog geen zomer maakt, vangen sportvissers ‘in de Zuid’ regelmatig weer
gladde haaitjes en soms
ruwe haaien.
Gladde haai (foto: Peter Verhoog)
Ook ontvangen we af en toe meldingen van
pijlstaartroggen. Het staat echter nog niet vast of dit komt doordat de haaien en roggen uit het (diepe) dal aan het klimmen zijn – de vistechniek van zeesportvissers kan ook beter zijn geworden.
Merkprogramma
Om na te gaan hoe onze haaien en roggen er echt voorstaan, doet Sportvisserij Nederland mee aan een uniek Europees merkprogramma. De kern van dit onderzoek bestaat uit het merken (en weer terugvangen) van haaien en roggen door sportvissers. Zo worden onder meer het leefgebied, de migratiepatronen en populatiegrootte in kaart gebracht.
Dit programma dient tevens om politici te wijzen op het belang van internationale bescherming van deze mooie, maar buitengewoon kwetsbare groep vissen. Bijvoorbeeld door het jaarlijks terugkerende evenement
‘Sharkatag’. Daarbij proberen zo’n 400 deelnemers gedurende vier dagen zoveel mogelijk haaien (en roggen) te vangen om deze te merken.
Terugzetverplichting
Uit het succes van Sharkatag blijkt dat steeds meer mensen en organisaties de noodzaak tot bescherming van deze prachtige
primitieve kraakbeenvissen inzien. Dat is ook hard nodig: ondanks de voorzichtige comeback van haaien en roggen, zijn deze vissoorten nog altijd zeer gevoelig voor overbevissing.
Sportvisserij Nederland streeft daarom naar een terugzetverplichting voor alle haaien en roggen in de Noordzee. Dit zodat de haaien- en roggensoorten die hier thuishoren weer kunnen herstellen en er stabiele populaties ontstaan.